Kościół p.w. św. Trójcy

Kościół Św. Trójcy, stanowiący obecnie filię parafii w Przedborowej, ufundował ok. 1582 r. Fryderyk von Bock zu Güttmannsdorf (na Dobrocinie; zm. 1591). W kościele zachowało się jego epitafium z 1592 r. (upamiętniono go wraz z dwiema żonami, zmarłymi w 1575 i 1617 r.). Kościół, otoczony murem, zajmuje wierzchołek wzniesienia i stanowi dominantę krajobrazu szerokiej okolicy. Jest to budowla orientowana, murowana z kamienia, jednonawowa. Po stronie zachodniej wznosi się wieża, po wsch. – wyodrębnione prezbiterium, zakończone prostą ścianą i nakryte dwuprzęsłowym sklepieniem krzyżowo-żebrowym. Wyposażenie świątyni jest skromne. Barok reprezentuje prospekt organowy (z ok. 1720 r.) i zespół obrazów (obraz ołtarzowy Trójca Święta, Upadek pod krzyżem, Zmartwychwstanie, Droga Krzyżowa), ambona z płaskorzeźbami Czterech Ewangelistów pochodzi z XIX w. Z niegdyś bogatego zespołu nagrobków i epitafiów właścicieli Owiesna z XVI-XVIII w. zachowały się tylko dwa pomniki. Nad wejściem do kościoła znajduje się tablica fundacyjna z wyobrażeniem Trójcy Świętej (Tron Łaski).


Dla dokładniejszego zapoznania się z historią miejscowości oraz zamku zaprasza nas Damian Dąbrowski, administrator wspaniałej strony poświęconej pałacom i nie tylko, na Śląsku Pałace Śląska. Znajomość ta potrzebna będzie do prześledzenia zmian własnościowych Owiesna.

Początki miejscowości sięgają pierwszej połowy XIII w., kiedy to według jednej z hipotez zakon templariuszy wzniósł w Owieśnie gródek obronny. Pierwsza pewna informacja o wiosce pochodzi z 1260 r. Od początku XIV w. do 1368 r. Owiesno należało do rodziny von Logau. Kolejni właściciele miejscowości, rodzina Pogorzelów (von Pogrell), w latach 1385-1417 wznieśli zamek murowany z kamienia, założony na nietypowym owalnym planie. Warownia składała się z budynku mieszkalnego, wieży i otoczonego murem dziedzińca. We władaniu rodu Pogorzelów Owiesno pozostało do początków XVI w. Następnymi znanymi właścicielami miejscowości były rody: von Bock (od około 1579 r.), von Nimptsch, von der Heyde. W pierwszej ćwierci XVII w. średniowieczną warownię przebudowano w stylu renesansowym, a około 1742 r. przekształcono na barokową rezydencję. W 1766 r. Christian Friedrich von Seidlitz z Pawłowiczek ożenił się z Sophie Juliane Magdalene von der Heyde, dziedziczką majątku w Owieśnie. Dzięki temu małżeństwu w 1797 r. rodzina von Seidlitz odziedziczyła posiadłość. W 1879 r. dobra zostały przekształcone w majorat. W latach 1879-1885 Seidlitzowie przebudowali zamek w Owieśnie, między innymi przekształcając i podwyższając (do 60 m) wieżę. W 1886 r. właścicielem majoratu był Friedrich von Seidlitz. W 1894 r. majątek liczący 709 ha należał do dr praw Adolfa von Seidlitz-Habendorf, wzmiankowanego w księgach adresowych do 1930 roku. W 1937 r. właścicielem dóbr (Herrschaft) Owiesno o powierzchni 874 ha był Friedrich von Seidlitz und Ludwigsdorf. Po zakończeniu drugiej wojny światowej majątek został znacjonalizowany. Zamek nie zniszczony w trakcie działań zbrojnych, nieużytkowany w latach pięćdziesiątych w krótkim czasie został zdewastowany. W 1958 r. wykonano pierwszą inwentaryzację pomiarową zabytku, a w pięć lat później rozpoczęto prace konserwatorskie. Niestety nie uratowały one zamku przed zagładą. 28 lipca 1964 r. runęła wieża dominująca nad rezydencją, przy okazji poważnie niszcząc południową część budynku. Przyczyną katastrofy budowlanej prawdopodobnie było niezauważone wcześniej podmycie części murów przez wody gruntowe. Po zawaleniu się wieży prace remontowe w Owieśnie zostały przerwane. W kolejnych dekadach nie podjęto ich ponownie i zabytek coraz bardziej niszczał. W latach dziewięćdziesiątych XX w. zrujnowany zamek ponownie został własnością prywatną. Inwestor nie podołał jednak problemom związanym z jego odbudową. Od 2000 r. zabytek należy do Fundacji „Zamek Chudów”. Nowy właściciel oczyścił fosę, odgruzował wnętrze zamku i zabezpieczył jego mury przed dalszymi zniszczeniami. Do rezydencji przylega zaniedbany rozległy (8,9 ha) park krajobrazowy. W pobliżu zachowane budynki gospodarcze dawnego folwarku, brama oraz Dom Ogrodnika.

Wyciąg z inwentaryzacji hrabiego Hoverdena

  • 1593. Bock, Emerentia, geb. Bernspergin, gest. 1617.
  • 1593. Bock, Frdr. v., und seine beiden Frauen:
  • 1593. Bock, Sibylla, geb. v. Nimptsch, gest. 1575.
  • 1693. Nimptsch, Frdr. v., u. sein Sohn Friedrich.

- Schlesiens Grab-Denkmale und Grab-Inschriften. Graf Hoverden'schen Sammlung - Breslau 1870-72. -

Opis w opracowaniu Hansa Lutscha

  • Epitaph für Friedrich von Bock † 1592 in den Formen der späteren Renaissance, aber noch gut aufgebaut. Das Mittelfeld mit einer wenig bedeutenden flacherhabenen Darstellung der Kreuzigung. - Für seine beiden Frauen † 1575 und 1617 sind am Turme zwei andere Relieftafeln angebracht; übertüncht.
  • Grabsteine mit den Flachbildern der Verstorbenen
    1) für ein Mägdlein,
    2) für eine Matrone - beide im Fußboden, halb abgetreten,
    3) und 4) für einen Ritter und seine Frau, übertüncht. Alle um 1600.

- Die Kunstdenkmäler der Landkreise des Reg.-Bezirks Breslau - im amtlichem Auftrage bearbeitet von Hans Lutsch. Breslau 1889. -

Epitafium Fridricha von Bock oraz jego dwóch żon

Rozbudowane epitafium Fridricha von Bock, zmarłego 2 maja 1592 roku oraz jego dwóch żon: Sibylli zd. von Nimptsch, zmarłej w 1575 roku oraz Emerentii zd. von Reinsperg, zmarłej w 1617 roku.
Stąd też na epitafium widzimy po lewej Fridricha z czterema synami a po prawej Sibyllę z sześcioma córkami oraz Emerentię z czterema córkami. Powyżej pomiędzy dwoma belkowaniami wyrzeźbiona jest Golgota a na niej krzyż z ukrzyżowanym Chrystusem, obok dwoma łotrami na krzyżach stojącymi św. Maryją oraz św. Magdaleną. Poza belkowaniami ułożone szeregowo w pionie herby rodzinne. I tak po stronie ojczystej patrząc od góry to: von Bock, von Czettritz, von Mühllheim, von Reibnitz, von Seidlitz, die Profer, von Parchwitz i von Schweinitz, a po stronie macierzystej von Reinsperg, von Gellhorn, von Falckenhain, von Borschnitz, von Nimptsch, von Czettritz, von Zedlitz oraz von Reibnitz.
W tym miejscu pragnąłbym bardzo podziękować Danucie Szybińskiej Juszczuk za poprawne odczytanie wszystkich herbów.

Tablica fundacyjna wewnątrz kościoła

Tablica fundacyjna kościoła ufundowanego przez Fridricha von Bock oraz jego drugą żonę Emerentię około 1582 roku, z wyobrażeniem Trójcy Przenajświętszej tzw. Tron Łaski. Jest ona prawie identyczna w górnej części jak ta na zewnątrz, z tym, że na zewnątrz herby von Bock i von Reinsperg ma duże, umieszczone pod płytą a na tej wewnątrz są te same herby lecz malutkie umiejscowione u stóp Pana Boga.

Tablica fundacyjna na zewnątrz kościoła

Tablica fundacyjna kościoła ufundowanego przez Fridricha von Bock oraz jego drugą żonę Emerentię około 1582 roku, z wyobrażeniem Trójcy Przenajświętszej tzw. Tron Łaski. Analogiczną znajdującą się wewnątrz kościoła opisałem wyżej. W oczy rzucają się dwa piękne herby rodzin von Bock i von Reinsperg.
Przepiękna tablica, którą szpecą fatalnie umiejscowione głośniki, zasłaniające inskrypcję.

Płyta nagrobna

Płyta nagrobna z wizerunkiem Chrystusa bez jakiejkolwiek inskrypcji.

Brama wjazdowa

Wspaniale odrestaurowana brama wjazdowa na teren zamkowy wraz z folwarkiem. Niestety, widocznie w okresie zaraz powojennym stłuczono inskrypcje nad wjazdem a przepiękne tarcze herbowe trzymane przez lwy, pozbawiono herbów. Szkoda, że przy renowacji nie pokuszono się o ich odtworzenie. Z pewnością zachowały się jakieś stare fotografie.

Zabudowania folwarku i ruiny zamku

Zabudowania folwarku oraz ruiny zamku. Jak widać - zabudowania w stanie agonalnym a zamek, niestety w kompletnej ruinie. Na budynku folwarcznym widoczne herby ówczesnych właścicieli, rodzin von Heide i von Kittlitz. Ponadto tablica pamiątkowa Conrada Juliusa von der Heyde z 1791, prawdopodobnie z okresu budowy oraz tablica A. M. von Seidlitz z 1848 roku. W okresie kiedy właścicielem był Friedrich von Seidlitz, dokonano renowacji i rekonstrukcji budynków, o czym głosi odrębna tablica.

Zamknij okno